«Εργαλεία» ερμηνείας της τέχνης

Εξετάζοντας, κυρίως, Ζωγραφική – Γλυπτική – Αρχιτεκτονική με τη Μορφολογική μέθοδό του, ο Wolfflin (Βέλφλιν) μπορεί:

1. Να κατανοήσει το προσωπικό ύφος του κάθε καλλιτέχνη

2. Να συλλάβει τις έννοιες του τοπικού και εθνικού ρυθμού

3. Να μιλήσει για σταθερή περιοδικότητα στο ρυθμό: Την Κλασική φάση διαδέχεται πάντα η φάση «Μπαρόκ»

Η Πορεία Εξέλιξης της Τέχνης κατά τον Wolfflin, καθορίζεται από πέντε ζεύγη αντιθετικών εννοιών και τη μετάβαση από την πρώτη στη δεύτερη έννοια (όχι αντίστροφα):

1. Από το γραμμικό σε ζωγραφικό, (ΥΦΟΣ – ΜΟΡΦΗ)

2. Από την επιφάνεια στο βάθος, (ΣΥΝΘΕΣΗ 1 – ΟΠΤΙΚΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ)

3. Από την κλειστή φόρμα στην ανοιχτή φόρμα, (ΣΥΝΘΕΣΗ 2- ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑΤΑ – ΑΡΧΕΣ)

4. Από την πολλαπλότητα στην ενότητα, (ΔΟΜΗ – ΙΕΡΑΡΧΙΑ – ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ)

5. Από την απόλυτη σαφήνεια στη σχετική σαφήνεια. (ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ)

6. Η πορεία της τέχνης είναι:

α. από το απλό στο σύνθετο,

β.από το ειδικό στο γενικό,

γ. από το αυστηρό στο ελεύθερο.

Δείτε ένα παράδειγμα σύγκρισης που επιβεβαιώνει τις αρχές του Βέλφιν:

*

Ο Έρβιν Πανόφσκυ εξετάζει και ερμηνεύει το έργο σε τρία θεωρητικά επίπεδα, που όμως αποτελούν μία ενιαία διαδικασία.

  • Κατά το πρώτο επίπεδο εξετάζεται το έργο τέχνης φαινομενολογικά, μορφολογικά και αντικειμενικά. Εξετάζεται και περιγράφεται αυτό που βλέπει κάθε θεατής, δηλαδή το θέμα φτιαγμένο με μορφές και μορφικά στοιχεία (σχήματα, χρώματα κτλ.). Είναι μια προσέγγιση μέσω της περιγραφής. Για παράδειγμα, με την πρώτη ματιά σε ένα έργο μπορεί να φαίνεται μια γυναίκα με ένα μωρό ζωγραφισμένο με κάποιο συγκεκριμένο τρόπο.
  • Κατά το δεύτερο επίπεδο γίνεται μια πρώτη εμβάθυνση στην ανάλυση του θέματος όσον αφορά το περιεχόμενο, το νόημα, τις ειδικές πολιτισμικές επιδράσεις. Στο παράδειγμα που αναφέρθηκε μπορεί να ειπωθεί, ως δεύτερο επίπεδο, πως η γυναίκα με το βρέφος είναι ένα θρησκευτικό θέμα που παριστάνει την Παναγία Βρεφοκρατούσα και ότι πρόκειται για μια βυζαντινή αγιογραφία κτλ.
  • Κατά το τρίτο επίπεδο εξετάζονται το βαθύτερο νόημα του έργου, η ουσιαστική ερμηνεία του, η αλήθεια και η πραγματικότητά του. Αναλύονται οι σχέσεις του έργου με τον πολιτισμό και τις ιστορικές συνθήκες κατά τις οποίες αυτό δημιουργήθηκε. Επίσης, εξετάζονται η προσωπική ψυχολογία και η κοσμοθεωρία του καλλιτέχνη όπως και κάθε άλλου παράγοντα του οποίου η μελέτη της επίδρασης θα βοηθήσει στην κατανόηση.

Δείτε ένα αναλυτικό παράδειγμα εφαρμογής της μεθόδου Panovsky:

Share This: