Στο τέλος της ζωής του ο Νικόλαος Γύζης καταλαμβάνεται από έντονα θρησκευτικά και μεταφυσικά αισθήματα, που κορυφώνουν την ενορατική διάσταση που πάντοτε έδινε στην τέχνη του. Ο πίνακας «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται» είναι ένα μεγαλειώδες υπερβατικό έργο με θέμα τη Δευτέρα Παρουσία. Η τολμηρή αντιμετώπιση του χώρου και η προσπάθεια για την αισθητοποίηση της υπέρβασης…

έγραφε στις αρχές του 20ου αιώνα ο Νικόλαος Γύζης, εμβληματική μορφή της ελληνικής ζωγραφικής και του νεοελληνικού πολιτισμού γενικότερα. Παρατηρώντας το έκπληκτο και απροσποίητο βλέμμα των μαθητών μου (κατά την επίσκεψη – μάθημα στην Εθνική Πινακοθήκη την Παρασκευή που μας πέρασε) μπροστά στα έργα του Γύζη, με εξέπληξαν οι διεισδυτικές παρατηρήσεις τους για τη λειτουργία…