Σπινόζα: Ο Εβραίος «φίλος» των Ναζί;

Διακοπές: ευκαιρία ανάπαυλας και ανάγνωσης. Πρόταση: το μυθιστόρημα του Yalom «Το πρόβλημα του Σπινόζα». Από το οπισθόφυλλο: «Ποιος ήταν ο Σπινόζα; Αυτή η θαρραλέα μορφή του 17ου αιώνα, αυτός ο μεγαλοφυής φιλόσοφος που με το έργο του επηρέασε την παγκόσμια σκέψη, και ο οποίος σε ηλικία εικοσιτριών ετών μετατράπηκε σε αποσυνάγωγο για ολόκληρη την εβραϊκή κοινότητα του Άμστερνταμ, καθώς και για την ίδια του την οικογένεια; Ποια ήταν η εσωτερική του ζωή; Και σε τι οφειλόταν, ακριβώς δύο αιώνες αργότερα, η έλξη που άσκησε στον «φιλόσοφο» του ναζισμού ο Σπινόζα; Γιατί οι Ναζί λεηλάτησαν τη βιβλιοθήκη του, αλλά δεν έκαψαν τα βιβλία του; Ποιο ήταν το «πρόβλημα Σπινόζα» στο οποίο αναφέρονταν; Αυτά τα ερωτήματα απασχολούν εδώ και πάρα πολλά χρόνια τον ψυχίατρο και μυθιστοριογράφο Ίρβιν Γιάλομ. Στο συναρπαστικό καινούργιο του μυθιστόρημα, Το πρόβλημα Σπινόζα, δεν εξανθρωπίζει μόνο τον ασκητικό φιλόσοφο αλλά αποκαλύπτει την αφετηρία και το νόημα αυτής της ισχυρής μα αινιγματικής εμμονής.

Εστιάζει το βλέμμα του στον Άλφρεντ Ρόζενμπεργκ, τον Ναζί ιδεολόγο που ευθυνόταν κυρίως για το «διανοητικό» πρόγραμμα του κόμματός του. Ο Ρόζενμπεργκ κατατρύχεται από την πνευματική κληρονομιά του ινδάλματός του, του Γκαίτε, από τη στιγμή που ανακαλύπτει ότι ο ποιητής έτρεφε θαυμασμό για τον Σπινόζα: Έναν αποσυνάγωγο Εβραίο, που η κοινότητά του τον κατηγόρησε ως αιρετικό και για τον οποίο ο Ρόζενμπεργκ νιώθει σεβασμό και απώθηση μαζί. Παρουσιάζοντας τους παράλληλους βίους του Σπινόζα και του Ρόζενμπεργκ, ο Γιάλομ αποτυπώνει την άβυσσο που χωρίζει την ασκητική ζωή ενός από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους όλων των εποχών από τα εγκληματικά έργα και ημέρες ενός καταθλιπτικού τυχοδιώκτη με φιλοσοφικές φιλοδοξίες.

Καλή ανάγνωση.

Share This: