Η λογοτεχνία ως μέρος της ιστορίας ή πώς η ιστορία τροφοδοτεί το λογοτεχνικό μύθο
Η ευτυχία του ανθρώπου βρίσκεται στην ολιγάρκεια και στην απόρριψη της απληστίας σύμφωνα με τον ποιητή. 1. Από τον «Μικρό Ναυτίλο»: Μύρισαι το άριστον [VIII-XIV] VIII Kοιτάζω τον ασβέστη αντικρύ στον τοίχο της μικρής μου κάμαρας. Λίγο πιο ψηλά το ταβάνι με τα δοκάρια. Πιο χαμηλά την κασέλα όπου έχω αποθέσει όλα μου τα υπάρχοντα:…
Ακολουθώντας τη συμβουλή του Οδυσσέα Ελύτη από το «΄Αξιον Εστί», τώρα που η πίκρα και η αγανάκτηση των ανθρώπων ξεχειλίζει γύρω μας: «Δεν αντέχω και τα σταυροδρόμια που ήξερα έγιναν αδιέξοδα. Σελδζούκοι ροπαλοφόροι καραδοκούν. Χαγάνοι ορνεοκέφαλοι βυσσοδομούν. Σκυλοκοίτες και νεκρόσιτοι κι ερεβομανείς κοπροκρατουν το μέλλον. Όπου και να σας βρίσκει το κακό, αδελφοί, όπου και…
Σ΄αυτές τις δύσκολες στιγμές της πολιτικής, κοινωνικής και πολιτιστικής μιζέριας που μας πληγώνουν, θυμόμαστε το λόγο του ποιητή. Από αυτόν αντλούμε το φρόνημα και την υπευθυνότητα για να διατηρήσουμε αλώβητη την ατομική και συλλογική μας αξιοπρέπεια. Άλλωστε, «η ποίηση είναι ο μόνος χώρος που η δύναμη του αριθμού δεν έχει πέραση» και η Ελλάδα ως…
Διαβάζουμε στην Καθημερινή το άρθρο του Παντελη Μπουκαλα με τίτλο Η «άγρια τόλμη» των κλέφτικων τραγουδιών «Το ύμνησε ο Γκαίτε. Το λάτρεψε ο Σολωμός. Το προσκύνησε ο Βαλαωρίτης. Το αγάπησε ο Παλαμάς, κι ο Μαλακάσης βέβαια κι ο Κρυστάλλης. Το εκτίμησε ιδιαίτερα ο Καβάφης, Το εκθείασε ο Σεφέρης, που το μετρούσε σαν «ατόφια ελληνική φωνή».…
Αύριο θα γιορτάσουμε την εθνική επέτειο της 25ης Μαρτίου του 1821 στο σχολείο μας για άλλη μια φορά. Θέλουμε ξυπνώντας την ιστορική μνήμη, να τη φέρουμε στο παρόν με την αισθητική της ποίησης και της μουσικής. Θα συν-γιορτάσουμε, λοιπόν, αύριο, στις 9.00 το πρωί στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Ηρακλείου, χωρίς φανφάρες και στομφώδη ρητορεία,…
Στην τελευταία συνάντησή μας, την Παρασκευή 18/03/2011, ξεκινήσαμε να συζητάμε πάνω στο θέμα: «Η λογοτεχνία φέρνει την ιστορία στο παρόν». Σήμερα, στην εφημερίδα «Καθημερινή» η κα Ελισάβετ Κοτζιά από τη στήλη της «Διακρίνοντας» και με τον τίτλο «Λιβύη» παραθέτει ενδιαφέρουσες απόψεις που θα μπορούσαν να προεκτείνουν τον προβληματισμό μας πάνω στο θέμα. Αντιγράφω, λοιπόν, για…
Ο Μπολιβάρ, με τον υπότιτλο «ένα ελληνικό ποίημα», γράφτηκε τον χειμώνα του 1942-43 και «κυκλοφόρησε σε χειρόγραφα αντίτυπα που έκαναν πολλοί, και το διάβαζαν σε συγκεντρώσεις αντιστασιακού χαρακτήρα», όπως σημειώνεται στη δεύτερη έκδοσή του σε βιβλίο, το 1962. Εκεί, επισημαίνεται επίσης πως κάποιοι στίχοι αποτελούν «Ζωντανές αναμνήσεις από τον πόλεμο του 1940-41», όπου ο Εγγονόπουλος…
«Η λογοτεχνία, ακόμη κι αν ο συγγραφέας δεν το συνειδητοποιεί, δεν είναι αναγκαστικά μια πολιτική πράξη, αλλά μια πράξη μη υποταγής απέναντι στη ζωή και την Ιστορία. Αν επινοούμε κόσμους, σημαίνει πως ο κόσμος έτσι όπως είναι δεν μας αρκεί. Υπάρχει κάτι επαναστατικό στη μυθοπλασία: προκαλεί επιθυμίες, ορέξεις για πράγματα που δεν τα έχουμε στον…
Πρόκειται για μια αμφίδρομη και ταυτόχρονα δυναμική σχέση που αξίζει να τη βιώνει κανείς. Πολλές φορές η ανάγνωση ενός ποιήματος ή ενός μυθιστορήματος μας οδηγεί να ψάξουμε στην ιστορία, να συνδεθούμε με το παρελθόν όπως ποτέ δεν είχαμε φανταστεί ή να ξεκαθαρίσουμε όσες συγχύσεις ή παρασιωπήσεις η σχολική ιστορία είχε προκαλέσει στη σκέψη μας. Η…
Ο Αναγνωστάκης το Νοέμβριο του 1983 (10 χρόνια μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου) δημοσίευσε στην εφημερίδα «Αυγή» το ποίημα «Φοβάμαι». Με την καυστική και πικρή του ειρωνεία παρατηρεί το παρόν και κρίνει τη συμπεριφορά όσων καπηλεύονται τον αγώνα των άλλων, όσων για να απολαύσουν τη δόξα του αγωνιστή ή αντιστασιακού, επαίρονται για τη δήθεν δράση…