Τα Τέσσερα Κουαρτέτα του Τ. Σ. Έλιοτ

Μία εξαιρετική πρόταση ανάγνωσης για τους φίλους της ποίησης αποτελεί η δίγλωσση έκδοση «Τέσσερα κουαρτέτα» του Τ. Σ. Έλιοτ, με εισαγωγή – μετάφραση – σχόλιατου Χάρη Βλαβιανού, από τις εκδόσεις Πατάκη. Διαβάζοντας το οπισθόφυλλο: «Το μείζον ποιητικό επίτευγμα του Έλιοτ μετά την έκδοση των έργων του «The Waste Land» (1922) και «Ash-Wednesday» (1930) ήταν το «Burnt Norton», που δημοσιεύτηκε το 1935 και αρχικά θεωρήθηκε αυτόνομο έργο, αλλά στη διάρκεια του πολέμου αποτέλεσε το πρώτο μέρος της σύνθεσης που αργότερα έγινε γνωστή ως «Τέσσερα Κουαρτέτα».  Αυτή η εκπληκτική αλληλουχία –«Burnt Norton» (1936), «East Coker» (1940), «The Dry Salvages» (1941) και «Little Gidding» (1942)– θεωρείται το αριστούργημά του, ο ίδιος μάλιστα αναγνώριζε στο «Little Gidding» το σημαντικότερο ποίημά του. Ενώ τα προηγούμενα ποιήματά του επικεντρώνονταν στο απομονωμένο άτομο, τα «Τέσσερα Κουαρτέτα» εστιάζουν στην απομονωμένη στιγμή, στο θραύσμα του χρόνου που παίρνει αλλά και προσδίδει το νόημά του σε ένα σχήμα – ένα σχήμα που βρίσκεται εντός χρόνου μεταβαλλόμενο αδιάκοπα, ώσπου η υπέρτατη στιγμή του θανάτου να το ολοκληρώσει, ταυτόχρονα όμως βρίσκεται εκτός χρόνου. Το άτομο, που βιώνει μονάχα αποσπασματικά τη ζωή, δεν μπορεί ποτέ να συλλάβει το σχήμα αυτό στο σύνολό του, όμως υπάρχουν στιγμές που το βιώνει ολόκληρο, έστω και σε μικρογραφία. Είναι οι άχρονες στιγμές εκείνες ακριβώς που παρέχουν στον Έλιοτ το μέσο για να κυριαρχήσει στον χρόνο. Στιγμές αιφνίδιας έκλαμψης, εντός και εκτός χρόνου, τις οποίες ο Έλιοτ συνδέει με την ενσαρκωμένη Λέξη»… Ο Χάρης Βλαβιανός, μεταφραστής και σχολιαστής της έκδοσης επισημαίνει: «Τελειώνοντας τα Τέσσερα Κουαρτέτα πραγματοποιούσα και ταυτόχρονα αποχαιρετούσα ένα όνειρο και μια προσδοκία που με απασχόλησε για χρόνια: να μεταφράσω ένα έργο εμβληματικό της αγγλικής γραμματείας, έργο που καθόρισε εν πολλοίς το δικό μου ποιητικό ύφος, συγχωνεύοντας, σ’ αυτή την προσπάθεια, τις ιδιότητες που με ορίζουν –του ποιητή, του μεταφραστή αλλά και του ιστορικού– και αποδίδοντας στην ελληνική εκδοχή του, όσο το επιτρέπουν οι δυνάμεις μου, ό,τι το καθιστά μοναδικό: τον σπάνιο συνδυασμό ενός βαθύτατου στοχασμού για την ιστορία και μιας τολμηρά ανανεωμένης ποιητικής γλώσσας και δομής. Πιστεύοντας κι εγώ, όπως ο Τ.Σ. Έλιοτ, ότι η κουλτούρα είναι ο πιο πιστός διερμηνέας της πραγματικότητας, ευελπιστώ ότι αυτή η μετάφραση θα βοηθούσε να εμβαθύνουμε στην ιστορία και στην ανθρώπινη κατάσταση εν γένει, και ταυτόχρονα να αναστοχαστούμε το ρόλο της μνήμης και της εμπειρίας πράγμα ιδιαίτερα αναγκαίο στη θολή και ζοφερή εποχή μας.»

Μπορείτε, επίσης, να δείτε και την παλιότερη αξιόλογη μεταφραστική και ερμηνευτική προσπάθεια της Έφης Αθανασίου από τον «Ίκαρο».

Share This: